Ο ΚΟΣΜΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΥ «ΘΑΦΤΗΚΕ» ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Στους χώρους σύχναζαν μερικές από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της χώρας του περασμένου αιώνα, όπως ο Ε. Βενιζέλος, ο Α. Ριάδης, η Μ. Κοτοπούλη κ.α
Για πενήντα χρόνια, από το 1907 ως το 1956, λειτούργησε δίπλα στο σύμβολο της πόλης, ο περίφημος Κήπος του Λευκού Πύργου με θέατρο, αίθουσες ψυχαγωγίας και «τραπεζάκια έξω». Το ιστορικό συγκρότημα, κτίσμα του σπουδαίου αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη, κατεδαφίστηκε για να επεκταθεί το πάρκο…
Η πλατεία ανάμεσα στο Λευκό Πύργο και το Βασιλικό Θέατρο επί πενήντα χρόνια, στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, ήταν διάσημος χώρος ψυχαγωγίας, κοσμικών και ερωτικών επαφών πλουσίων Θεσσαλονικέων, επισκεπτών της πόλης και στρατών κατοχής που σύχναζαν στον «Κήπο», το αριστοκρατικό εστιατόριο και ζαχαροπλαστείο, και το «Θέατρο του Λευκού Πύργου». Αρχιτεκτονικός πυρήνας του Κήπου, που χτίστηκε σε σχέδια του διακεκριμένου αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη, με αρχαία και βυζαντινά οικοδομικά υλικά του γειτονικού κατεδαφισθέντος βυζαντινού τείχους, ήταν το νεοκλασικό διώροφο συγκρότημα που χτίστηκε το 1907 προς τιμήν του σουλτάνου Χαμίτ και περιλάμβανε το θέατρο, την αίθουσα του χορού και δύο ακόμη ευρύχωρες αίθουσες για εστιατόριο. μπαρ και καφεζαχαροπλαστείο. Στον όροφο λειτουργούσε καμπαρέ ευρωπαϊκών προδιαγραφών με αρτίστες από όλη την Ευρώπη, καθώς και μια μεγάλη αίθουσα που κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκε από καλλιτεχνικά και εθνοτοπικά σωματεία. Από το 1913 στον Κήπο του Λευκού Πύργου λειτούργησε και κινηματογράφος.
Ο Λευκός Πύργος και το κτιριακό συγκρότημα του Κήπου του Λευκού Πύργου σε καρτ ποστάλ των αρχών του 20ού αιώνα.
«Το μεγαλύτερον κοσμικόν κέντρον της Ανατολής»
Ο Κήπος, που ήταν για πέντε σχεδόν δεκαετίες η καρδιά της κοσμικής, πολιτικής και καλλιτεχνικής ζωής της Θεσσαλονίκης, δημιουργήθηκε από το μπάζωμα της θάλασσας ανατολικά του Λευκού Πύργου. Το ψυχαγωγικό αυτό συγκρότημα νοικιαζόταν με δημοπρασία για εκμετάλλευση από το οθωμανικό δημόσιο, στην αρχή από Εβραίους και αργότερα και για αρκετά χρόνια από τον Έλληνα επιχειρηματία Κωνσταντίνο Ρώμπαπα. Οι επιχειρηματίες το διαφήμιζαν στον Τύπο ως «το μεγαλύτερον κοσμικόν κέντρον της Ανατολής» και «το αριστοκρατικότερον κέντρον της Θεσσαλονίκης».
Η περιοχή του Λευκού Πύργου σε αεροφωτογραφία της εποχής του Α’ Παγκόσμιου πολέμου. Στο κέντρο το κτιριακό συγκρότημα του Κήπου του Λευκού Πύργου. Η διαγώνιος οδός είναι η σημερινή Εθνικής Αμύνης.
Την πρώτη δεκαπενταετία λειτουργίας του ο Κήπος του Λευκού Πύργου συγκέντρωνε αριστοκράτες της πολυεθνικής Θεσσαλονίκης και Τούρκους στρατιωτικούς ως το 1912 και στη διάρκεια του πρώτου παγκόσμιου πολέμου αξιωματικούς των συμμαχικών στρατευμάτων, καθώς και πλούσιους ξένους επισκέπτες, εμπόρους και τραπεζίτες. Το Σεπτέμβριο του 1916 στον Κήπο συγκεντρώθηκαν οι οπαδοί της Εθνικής Άμυνας με επικεφαλής την Τριανδρία (Ελευθέριο Βενιζέλο, Παναγιώτη Δαγκλή και Παύλο Κουντουριώτη), που ίδρυσε την κυβέρνηση Θεσσαλονίκης. Στις αίθουσες του Κήπου γίνονταν όλες σχεδόν οι κοσμικές εκδηλώσεις της πόλης, χοροεσπερίδες, ακόμη συναυλίες (όπως του Αιμίλιου Ριάδη το 1922), `διαλέξεις, λογοτεχνικά βραδινά, ακόμη και εκθέσεις ζωγραφικής (όπως του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά το 1924).
Σε πρώτο πλάνο τα κτήρια του Κήπου του Λευκού Πύργου που κατεδαφίστηκαν το 1956. Τα πίσω κτήρια βρίσκονταν στο σημερινό πάρκο γύρω από το μπρούτζινο σύμπλεγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Μετά τον πρώτο πόλεμο ο Κήπος εξελίχτηκε σε κέντρο με πολυμελή ορχήστρα που προσείλκυε μεσοαστικά στρώματα για τους αποκριάτικους και τους σχολικούς χορούς. Διάσημοι χοροί που γίνονταν στον Κήπο ήταν του Ασύλου του Παιδιού, του ορφανοτροφείου «Μέλισσα», της Φιλοπτώχου Αδελφότητος, του «Προσφυγικού Φοίνικος», της «Λευκής Άρκτου», δηλαδή των Ρώσων εμιγκρέδων που έφτασαν στη Θεσσαλονίκη μετά την οκτωβριανή επανάσταση του 1917, της Ενώσεως Συντακτών κ.α.
Γυναίκες της Θεσσαλονίκης, Ελληνίδες, Τουρκάλες, Εβραίες, Λεβαντίνες σε κοινή συγκέντρωση στον Κήπο του Λευκού Πύργου το 1908, κατά την «Επανάσταση των Νεοτούρκων».
διαβάστε τη συνέχεια στο thessmemory