Φθηνό πετρέλαιο από το Ιράν επιζητά η κυβέρνηση

Στο τραπέζι θα καθήσουν τις επόμενες ημέρες Αθήνα και Τεχεράνη με αντικείμενο την επίτευξη συμφωνίας για εισαγωγές φθηνού περσικού αργού καθώς και για τα απλήρωτα χρέη ελληνικών ομίλων ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων από την προ εμπάργκο εποχή.

Με αυτήν ακριβώς την ατζέντα καταφθάνει την Παρασκευή στην Αθήνα ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας του Ιράν Αμίρ Χοσείν Ζαμανίνια, προκειμένου να συναντηθεί με τον υπουργό Ενέργειας Πάνο Σκουρλέτη καθώς και τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΠΕ Γρηγόρη Στεργιούλη.

Η συζήτηση θα συνεχιστεί την επόμενη εβδομάδα στη Τεχεράνη όπου και θα βρεθεί ο κ. Στεργιούλης για επαφές με τον ομόλογό του στην κρατική ερταιρεία πετρελαίου του Ιράν, NIOC.

Για τη κυβέρνηση, τυχόν επίτευξη συμφωνίας με το Ιράν είναι καλοδεχούμενη για πολλαπλούς λόγους. Πέραν του αυτονόητου, που αφορά τις εισαγωγές φθηνότερων ποσοτήτων αργού έναντι των σημερινών από Ρωσία ή αλλού, το Μαξίμου θα αξιοποιήσει επικοινωνιακά μια τέτοια συμφωνία.

Σε μια στιγμή που δέχεται σφοδρή κριτική για αντιεπενδυτικό κλίμα, το Μαξίμου θα μιλήσει για «πολυεπίπεδα ενεργειακά ανοίγματα στο εξωτερικό» και ευκαιρίες επιχειρηματικών συνεργασιών μεταξύ ελληνικών και ιρανικών ομίλων.

Από την πλευρά της η Τεχεράνη, μετά την άρση των κυρώσεων «καίγεται» να βρει ευρωπαίους πελάτες που θα μπορέσουν να απορροφήσουν την αυξανόμενη παραγωγή της. Δεν την απασχολεί να καλύψει τις ανάγκες της μικρής ελληνικής αγοράς, παρά το γεγονός ότι ανέκαθεν η Αθήνα αποτελούσε έναν από τους καλύτερους πελάτες της εντός Ευρωπαικής Ενωσης. Στην προ εμπάργκο εποχή, ΕΛΠΕ και Motor Oil, προμηθεύονταν κατά μέσον όρο 100.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως από το Ιράν, κάλυπτοντας το 30% των αναγκών της χώρας.

Από τι εξαρτάται όμως ώστε η Αθήνα να μπει ξανά στο παιχνίδι του περσικού αργού ; Από τη στάση των Ιρανών στο θέμα του διακανονισμού των απλήρωτων χρεών των δύο ελληνικών ομίλων διυίλησης, είναι η απάντηση. Των χρεών δηλαδή εκείνων προς τη κρατική NIOC που δημιουργήθηκαν πριν το 2012 όταν και λόγω των κυρώσεων κατά του Ιράν το διεθνές τραπεζικό σύστημα αρνήθηκε να διεκπεραιώσει τις πληρωμές φορτίων αργού που είχαν παραληφθεί. Με βάση την τότε ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, το χρέος και των δύο ελληνικών ομίλων κυμαινόταν στα 800 εκατ. δολάρια.

Σήμερα ωστόσο, η κάθε πλευρά θέτει σε διαφορετικά επίπεδα τον πήχη. Οι ελληνικές εταιρείες προτιμούν να μη μιλούν με νούμερα για το χρέος, παρά αρέσκονται να συζητούν σε όρους ποσοτήτων που εισήχθησαν – και όχι αξίας σε δολάρια- με το επιχείρημα ότι οι τιμές έχουν υποχωρήσει δραματικά τα τελευταία χρόνια. Οι Ιρανοί από την πλευρά τους φαίρονται να επιμένουν στα ποσά των 800 και άνω εκατομμυρίων δολαρίων.

Σε κάθε περίπτωση, η διαπραγμάτευση των επόμενων εβδομάδων-μηνών θα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, εξ ου και το γεγονός ότι στελέχη των ΕΛΠΕ κρατούν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για τα αποτελέσματα.

Το περασμένο φθινόπωρο ωστόσο τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Η διοίκηση των ΕΛΠΕ είχε κάνει σαφές πως επιθυμεί να υποκαταστήσει μέρος του σημερινού της μείγματος με αργό άλλων χωρών, και δη, από το Ιράν. Τότε μάλιστα η διοίκηση του ομίλου επεδίωκε μια συμφωνία της τάξης των 3 εκατ. βαρελιών περσικού αργού το μήνα.

Μεσολάβησαν ταξίδια της ηγεσίας του ομίλου στη Τεχεράνη, και επαφές με στελέχη της NIOC που αποσαφήνισαν κάπως το τοπίο, αλλά και τις προθέσεις των Ιρανών, κάνοντας την ελληνική πλευρά να χαμηλώσει τις προσδοκίες της. Σε συνάντηση που είχε τον Δεκέμβριο με δημοσιογράφους, η διοίκηση των ΕΛΠΕ είχε χαρακτηρίσει μάλλον υπερτιμημένη την αγορά του Ιράν, λέγοντας ότι οι δυτικές πετρελαικές έχουν ανεβάσει αδικαιολόγητα ψηλά τον πήχη.

Θυμίζουμε ότι οι διαπραγματεύσεις Αθήνας-Τεχεράνης έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετούς μήνες, και πάντως πριν την επίσημη άρση του εμπάργκο, ενώ οι βάσεις για αυτή τη φάση των συζητήσεων τέθηκαν κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στην Τεχεράνη το Νοέμβριο του 2015.

Τότε είχαν διαρρεύσει πολλά σενάρια τόσο για τις ποσότητες που σχεδιάζει να προμηθευτεί η Ελλάδα όσο και για τον τρόπο τμηματικής καταβολής των οφειλών των δύο διυλιστηρίων προς τη NIOC. Ενα από τα σενάρια έκανε λόγο για εξόφληση του χρέους μέσω της εισόδου της NIOC στο μετοχικό κεφάλαιο των ΕΛΠΕ. Οι πληροφορίες έλεγαν ότι η Τεχεράνη δε θέλει τα χρήματα αυτά να επιστρέψουν στο Ιράν, παρά να μείνουν για ευνόητους λόγους εκτός χώρας, με τη μορφή επενδύσεων. Τα σενάρια είχαν διαψευστεί από τη πλευρα του ομίλου Λάτση που ελέγχει το 42% των ΕΛΠΕ, όχι όμως και από το ελληνικό Δημόσιο που ελέγχει το 35% του ομίλου.